تعاریف متفاوتی از صاحب نظران مختلف درمورد فرهنگ سازمانی ارائه شده است. دفت(Daft) فرهنگ سازمانی را این گونه تعریف می کند: ((مجموعه ای از ارزش ها، باورها، درک و استنباط و شیوه های تفکر یا اندیشیدن که اعضای سازمان در آن ها وجوه مشترک دارند و همان چیزی است که به عنوان یک پدیده درست  به اعضای تازه وارد آموزش داده می شود)). دفت فرهنگ سازمانی را بخش نانوشته و محسوس سازمان می داند که به اعضای آن سازمان احساس هویت می دهد و در آنان نسبت به باورها و ارزش ها ایجاد تعهد می کند.

نگاهی به این تعریف اولیه از فرهنگ مفهوم کلی را از این پدیده در ذهن می سازد اما اشاره به برخی از کلیدواژه های موجود در تعریف دیگر صاحب نظران از فرهنگ که به ترتیب زمانی آورده می شود نیز خالی از لطف نیست:

• شیوه ای مرسوم یرای اندیشیدن و کار که مورد پذیرش اکثریت بوده و پدیده ای مشترک محسوب می شود.
• سیستمی از مفاهیم پذیرفته شده توسط افراد سازمان که مرجعی برای مفاهیم مشترکی چون واژگان، طبقات و تصاویر ذهنی است.
• به مثابه چسبی است که از طریق مفاهیم، باورها و ارزش های مشترک افراد را در کنار یکدیگر نگاه داشته و آن ها را به هم پیوند می دهد.
• عامل انسجام درون سازمان و مرجعی از مفاهیم پذیرفته شده که اعضا آن را در تعامل با دیگران آموخته و به دیگران نیز می آموزند. درواقع این ها پیش فرض های بنیادین افراد سازمان محسوب می گردد.

فرهنگ دارای دو سطح است: یکی لایه زیرین که مجموعه ای غیرقابل مشاهده از ارزش ها، باورها، اعتقادات، نگرش ها و اصول است که می توان به تعبیری آن را ایدئولوژی نامید. سطح دبگری که سطح رویی و قابل مشاهده است و مواردی مانند محیط فیزیکی، مراسم سازمانی، داستان ها  و افسانه ها، شعارها و رفتارهای قابل مشاهده را شامل می شود. می توان فرهنگ را به کوه یخی تشبیه کرد که بخش کوچکی از آن قابل مشاهده بوده اما بخش عظیمی از آن قابل رویت نیست.

شکل گیری فرهنگ یک سازمان به روزهای ابتدایی آغاز به کار آن سازمان باز می گردد. بنیان گذاران یک سازمان نقش زیادی در شکل دهی فرهنگ سازمان دارند چراکه آن ها در زمانی که سازمان کوچک بوده و به راحتی تحت تاثیر قرار می گرفته است، چارچوب های اصلی فرهنگ سازمانی را در قالب ماموریت، چشم انداز و ارزش های سازمان ترسیم نموده اند. هرچند که این فرهنگ اولیه در گذر زمان توسط مدیران و تازه واردان به سازمان می تواند دستخوش تغییر شود اما باز هم ریشه در فرهنگ اولیه دارد.

شالوده فرهنگ سازمانی باید به گونه ای باشد که در جهت تعامل داخلی و انطباق خارجی گام بردارد. در یکی از تعاریف فرهنگ سازمانی به چسبی تشبیه شده بود که موجب پیوند بین اعضای سازمان می گردد. درواقع این پیوند اعضای می تواند در دو جهت به کار آید : یکی در جهت تعامل داخلی که موجب همکاری اثربخش افراد، شیوه های مناسب کار و ارتباط مناسب افراد می شود و به تعامل افراد در داخل سازمان شکل می دهد. دیگری حفظ این انسجام  درونی در جهت انطباق با محیط خارجی سازمان است به این معنا که افراد در جهت اهداف سازمانی، رقابت، استفاده از فرصت ها و پرهیز از تهدیدهای محیطی با یکدیگر همسو می شوند و در جهت کاری مناسب برای پاسخ به مشتریان با یکدیگر همکاری می کنند.

وجود انسجام فرهنگی، عامل مهمی در واکنش دادن سریع در برابر محیط در حال تغییر است.

برگرفته از کتاب فرهنگ سازمانی

(رویکرد شرکت فولاد مبارکه اصفهان)